صفحه ادبی و هنری مهربان

اتاق قدیمی | ادیبان و هنرمندان – مستندی درباره زنده‌یاد ابوالحسن صبا – تلویزیون ملی ایران ۱۳۴۷
استاد ابوالحسن صبا
تهیه کننده: ژاله صبا
نویسنده و کارگردان: احمد فاروقی
پخش از: تلویزیون ملی ایران ۱۳۴۷
با حضور استادان و چهره های برجسته: حسین تهرانی، مهدی برکشلی، رحمت‌الله بدیعی، فرامرز پایور، ابراهیم قنبری‌مهر، کیقباد ظفر بختیار، محمدعلی بهارلو، داریوش صفوت، منوچهر جهانبگلو، حسین ناصحی، تقی تفضلی.

این مستند توسط ژاله صبا و احمد فاروقی ساخته شده و در تلویزیون ملی ایران سال ۱۳۴۷ پخش شده است. در این مستند چند قطعه از آثار صبا توسط استادان حسین تهرانی، رحمت‌الله بدیعی و فرامرز پایور اجرا شده و دیگر عزیزان هرکدام در بخشی گفتگو میکنند.

ابوالحسن صبا متولد ۱۴ فروردین ۱۲۸۱ موسیقی‌دان، آهنگساز برجسته، نوازنده و آموزگار موسیقی اهل ایران بود. وی در طول چهل سال فعالیت حرفه‌ای‌اش به آهنگسازی، طراحی شیوه‌های نوین نوازندگی، گردآوری ردیف، تألیف کتاب‌های آموزشی و تربیت شاگردانی سرشناس پرداخت و از این رو هنرمندی تأثیرگذار در رشد جریان‌های موسیقی در ایران شناخته می‌شود. وی با اصول علمی موسیقی غربی آشنایی کامل داشت و در عین حال بر گسترش و پیشرفت موسیقی سنتی و محلی ایران تمرکز داشت. از وی به‌خاطر نوآوری‌ها و تحولاتی که در موسیقی ایران پدید آورد، با عنوان «نیمای موسیقی ایرانی» یاد می‌شود و مدتی که در این عرصه حضور داشته‌است را «دوران طلایی موسیقی» نام نهاده‌اند.
صبا با یکی از شاگردان خود به نام منتخب اسفندیاری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج، سه دختر به نام‌های غزاله، ژاله و رکسانا بودند.
از شاگردان صبا میتوان به فرامرز پایور، علی تجویدی،تقی تفضلی،ابراهیم قنبری‌مهر، همایون خرم، حسین دهلوی، مهدی خالدی، پرویز یاحقی و … اشاره کرد.
پدر وی ابوالقاسم صبا معروف به کمال‌السلطنه و مادرش آمنه رئیس بود، وی نواختن کمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده فراگرفت و سپس تمرین ویولن را تحت نظر حسین هنگ‌آفرین آغاز کرد.
آثار شنیداری که از صبا به‌صورت رسمی برجای مانده، بین سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۳۶ ضبط شده‌اند و حدود دویست صفحهٔ گرامافون از وی به یادگار مانده‌است.
در سال ۱۳۲۸، نخستین جلد کتاب ردیف سنتور ابوالحسن صبا به کوشش هوشنگ امیری به چاپ رسید. در ماه مهر همین سال، هنرستان موسیقی ملی توسط روح‌الله خالقی افتتاح شد. و ابوالحسن صبا تدریس ویلن و سه‌تار را در این هنرستان آغاز کرد. در سال ۱۳۲۹، «نشان درجه اول هنر» از سوی وزارت فرهنگ و هنر به صبا اهدا شد.
ابوالحسن صبا حوالی ساعت ۴ صبح روز ۲۹ آذر سال ۱۳۳۶ در خانهٔ پدری‌اش واقع در خیابان ظهیرالاسلام، در سن ۵۵ سالگی و در اثر سکتهٔ قلبی درگذشت.

00:10 مقدمه برنامه
00:30 آغاز زندگینامه ابوالحسن صبا
02:05 صحبت های دکتر مهدی برکشلی منباب ابوالحسن صبا
04:12 اجرای قطعه ای از ابوالحسن صبا توسط استادان بدیعی، پایور و تهرانی
05:49 صحبت های ابراهیم قنبری درباره فن ادوات موسیقی و صبا
06:33 انتخاب قطعه ای دیگر از صبا و نواختن آن توسط استادان
08:39 صحبت های قباد ظفر بختیار درباره سنتور و صبا
10:13 صحبت های بسیار زیبا زنده یاد حسین تهرانی منباب ضرب و صبا
12:44 صحبت های محمد بهارلو منباب ویولن و صبا
14:14 صحبت های دکتر داریوش صفوت درباره سه تار و صبا
18:00 نواختن قطعه ای دیگر توسط استادان
19:19 صحبت های منوچهر جهانبگلو درباره تحقیق و پژوهندگی و صبا
21:02 صحبت های حسین ناصحی درباره استفاده از آهنگ های محلی در ساخته های صبا
22:28 نواختن قطعه ای با نام تمرین دشتی که برای مشق شاگردان بود که تبدیل به یک قطعه شده از ابوالحسن صبا
25:23 صحبت های تقی تفضلی درباره آینده موسیقی ایرانی و صبا
26:14 ادامه صحبت های عزیزان و استادان
28:17 صحبت های آخر و پایان

مدت‌زمان ویدئو: 29 دقیقه و 08 ثانیه

—————————————
Program: Old Room
Producer: Jaleh Saba
Director: Ahmad Farooqi
Release date: 1968
Title: Documentary about AbolhassanSaba
Video Duration: 29 Minutes & 08 Secs

A documentary about Abolhassan Saba, produced by Jaleh Saba and directed by Ahmad Farooqi in 1347, was broadcasted on Iran’s national television. In this program, prominent music masters and friends of Abolhasan Saba will talk separately, some pieces of Saba’s works also will be performed by Hossein Tehrani, Faramarz Payvar, and Rahmat Badiei.